Ślub to ogromna życiowa zmiana. Wiąże się z postanowieniem założenia nowej rodziny i oficjalnym wyrażeniem chęci związania się z drugą osobą na dobre i na złe. Zanim jednak zdecydujemy się na ten poważny krok, musimy podjąć całą masę innych decyzji – od rodzaju kwiatów, przez usadzenie gości, po wybór nazwiska.
Zmiana nazwiska
Zmiana nazwiska po ślubie była kiedyś i często nadal pozostaje oczywistym wyborem. To zjawisko związane z tradycją i kultywowane od lat. Wiele Panien Młodych zupełnie nie ma z tym problemu, ponieważ są przygotowane na to, że wstępując w związek małżeński, przyjmują nazwisko męża. Oczywiście pozostawanie przy swoim panieńskim nazwisku czy połączenie nazwisk i wybranie wersji dwuczłonowej nie jest nowym pomysłem. Kiedyś była to domena przede wszystkim aktorek i innych rozpoznawalnych osób, u których taka zmiana personaliów pociągnęłaby za sobą wiele komplikacji branżowych. Obecnie na różne nazwiskowe warianty kobiety decydują się z rozmaitych powodów, przez co często spotykają się z krytyką ze strony tradycjonalistów.
Co czuje kobieta, która zmienia nazwisko
Nazwisko to nieodłączna część naszej tożsamości. Takie ubranie, z którym jesteśmy nieodłącznie kojarzeni. Źródło szkolnych przezwisk i rymowanek, ale też często ulubionego pseudonimu, który zostaje z nami na lata. Kiedy stajemy się osobami publicznymi, prowadzimy jakiekolwiek działania, gdzie jesteśmy kojarzeni, nasze nazwisko staje się marką. Dotyczy to wielu zawodów: lekarzy, prawników, aktorów czy obecnie także tzw. influencerów.
Wyłączając kwestię konieczności pewnego rodzaju „rebrandingu”, przyzwyczajenia ludzi na nowo, że pod tym nieznanym nazwiskiem kryje się ta sama zaufana osoba, często górę bierze czynnik czysto emocjonalny. Kobiety są przywiązane do swojego pochodzenia. Niejednokrotnie, jako ostatnie przedstawicielki rodu, chcą w jakiś sposób podtrzymać korzenie. Czasami po prostu lubią swoje nazwisko i nie chcą się go pozbywać, pomimo uczucia do partnera.
Dla mężczyzn ta zmiana ma często wymiar honorowy. Kiedy kobieta przechodzi pod opiekę męża i przyjmuje jego nazwisko, wtedy facet czuje się prawdziwym facetem. Oczywiście nie jest to reguła. Bywa, że współmałżonek nie ma najmniejszego problemu z decyzją swojej partnerki, a jej wybór spotyka się za to niekiedy z ostrą krytyką otoczenia. W takiej sytuacji warto przede wszystkim pamiętać, że to tylko i wyłącznie nasza decyzja. Oczywiście dobrze jest rozmawiać i skonsultować nasz wybór z partnerem, zdanie osób postronnych natomiast nie powinno mieć wpływu na nasze postanowienia.
Zmiana nazwiska po ślubie – możliwe opcje
Kwestie zmiany nazwiska reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy wprowadzony mocą ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Zgodnie z art. 25 o nazwisku, które małżonkowie będą nosili po zawarciu związku małżeńskiego (każde z małżonków), decyduje oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Ta sama ustawa określa możliwe opcje wyboru nazwiska, oto one:
- Przyjęcie wspólnego nazwiska, które dotychczasowo nosiło jedno z małżonków – to dość oczywista opcja – przyjęcie nazwiska męża przez kobietę, ale nie tylko. Zapis działa również w drugą stronę – nazwisko kobiety może przyjąć jej małżonek. Mniej popularny wybór, ale dopuszczalny przez prawo. To decyzja panów nieprzepadających za swoim nazwiskiem.
- Dodanie do nazwiska dotychczasowego nazwiska współmałżonka. Ważna kwestia – nazwisko może mieć tylko dwa człony. Zapis ten daje małżonkom znaczną swobodę w wyborze, ponieważ kolejność członów jest dowolna. Tak oto pani Kowalska wychodząc za pana Nowaka, jeśli zdecyduje się połączyć oba nazwiska może być -anią Kowalską-Nowak lub Nowak-Kowalską. Czasami pojawiają się problemy z poprawną pisownią nazwisk dwuczłonowych, a organy administracji podważają ich zgodność z prawem. Warto wiedzieć, że pisownia i forma pozostaje zgodna z zasadami kodeksu, ponieważ łącznik jest znakiem ortograficznym i nie narusza zasady dopuszczalności dwóch członów. Pomiędzy nazwiskami a łącznikiem nie wstawiamy przerw.
- Zachowanie swojego dotychczasowego nazwiska – każde z małżonków pozostaje przy swoim rodowym nazwisku. Nie ma to absolutnie żadnego wpływu na prawne funkcjonowanie małżeństwa.
W przypadku braku złożenia oświadczenia o wyborze nazwiska po ślubie, każdy z małżonków automatycznie zachowa swoje dotychczasowe nazwisko.
Nazwiska dzieci
Jeśli oboje rodziców w czasie zawarcia związku małżeńskiego zdecydowało się przyjąć wspólne nazwisko, ich dzieci również będą je nosiły. Jednak jeśli została wybrana inna opcja (rodzice pozostali przy swoich nazwiskach, przyjęli nazwisko dwuczłonowe), muszą oni złożyć oświadczenie o nazwisku, które będzie przyznane ich dzieciom. Składa się je wraz z oświadczeniem o przyjęciu nazwiska po ślubie. Procedura ta również następuje przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Można wskazać, że dzieci będą nosiły nazwisko jednego z małżonków lub powstałe z połączenia dwóch nazwisk (nazwisko matki i dodane do niego nazwisko ojca dziecka). Jeśli małżonkowie nie złożą zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska, dzieci będą nosiły nazwisko dwuczłonowe, powstałe z połączenia nazwiska obojga rodziców (nazwisko matki i dodane do niego nazwisko ojca).
Zmiana nazwiska
Czasami kobieta, która po ślubie zdecydowała się pozostać przy swoim nazwisku rodowym lub wybrała wariant nazwiska dwuczłonowego, zmienia jednak zdanie i chce wprowadzić modyfikacje. Kwestie zmiany imienia i nazwiska reguluje Ustawa o zmianie imienia i nazwiska z dnia 17 października 2008 r. Wniosek składa się do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego. Należy wskazać w nim ważne powody, które skłoniły nas do takiej decyzji. Zmiana nazwiska przez jednego z rodziców rozciąga się też na dzieci z tego związku, pod warunkiem że drugi rodzic wyraził na to zgodę. Jednak jeśli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, potrzebna jest również jego zgoda.
Jak dokonać wyboru – podsumowanie
Mamy kilka opcji do wyboru. Ta, na którą się zdecydujemy, powinna zależeć wyłącznie od naszych ustaleń z partnerem. Może to być trudna decyzja do podjęcia, zwłaszcza kiedy Panna Młoda wolałaby pozostać przy swoim nazwisku, a jej partnerowi bardzo zależy, żeby nazywała się tak jak on. Warto pamiętać jednak, że nazwisko możemy zmienić ponownie, także w trakcie trwania małżeństwa, więc podjęty wybór wcale nie musi być ostateczny.
Tekst: Magdalena Gitler